स्वर MCQ Quiz - Objective Question with Answer for स्वर - Download Free PDF
Last updated on Apr 8, 2025
Latest स्वर MCQ Objective Questions
स्वर Question 1:
ज्या वर्णाचा उच्चार कंठातील कोणत्याही अवयवाचे सहाय्य न घेता होतो, त्या वर्णांना _____ असे म्हणतात.
Answer (Detailed Solution Below)
स्वर Question 1 Detailed Solution
उत्तर: स्वर
स्पष्टीकरण:
1) स्वर: ज्या वर्णाचा उच्चार कंठातील कोणत्याही अवयवाचे सहाय्य न घेता होतो, त्या वर्णांना 'स्वर' असे म्हणतात.
मराठी भाषेत अ, आ, इ, ई, उ, ऊ, ऋ, लू, ए, ऐ, ओ, औ असे एकूण बारा स्वर आहेत.
वरील स्वरांचे एकूण तीन प्रकार पडतात.
अ) र्हस्व स्वर,
ब) दीर्घ स्वर,
क) संयुक्त स्वर
2) स्वरादी: ज्याचा उच्चार करण्याआधी स्वर येतो त्यांना स्वरादी असे म्हणतात.
स्वर + आदी – स्वरादी
दोन स्वरादी – अं, अः
स्वरादी मध्ये अनुस्वार व विसर्ग यांचा समावेश होतो.
स्वरादीचे एकूण तीन भाग पडतात: अनुस्वार, अनुनासिक, विसर्ग
3) अनुस्वार: स्वरावर किंवा अक्षरावर मागाहून स्वार होणारा वर्ण किंवा स्वरानंतर होणारा उच्चार म्हणजे अनुस्वार होय. जेव्हा हा उच्चार स्पष्ट व खणखणीत होतो तेव्हा त्याला अनुस्वार असे म्हणतात.
उदा. गंगा, चंचल इत्यादी.
4) व्यंजन: ज्याचा उच्चार करतांना जिभेचा कंठ, टाळू, मुर्धा, दात, ओठ, या अवयवांशी स्पर्श होतो त्यांना व्यंजन असे म्हणतात.
एकुण ३४ व्यंजने आहेत.
व्यंजनाचे पाच प्रकारात वर्णन केले जाते.
स्पर्श व्यंजन (25)
अर्धस्वर व्यंजन (4)
उष्मा, घर्षक व्यंजन (3)
महाप्राण व्यंजन (1)
स्वतंत्र व्यंजन (1)
Top स्वर MCQ Objective Questions
स्वर Question 2:
ज्या वर्णाचा उच्चार कंठातील कोणत्याही अवयवाचे सहाय्य न घेता होतो, त्या वर्णांना _____ असे म्हणतात.
Answer (Detailed Solution Below)
स्वर Question 2 Detailed Solution
उत्तर: स्वर
स्पष्टीकरण:
1) स्वर: ज्या वर्णाचा उच्चार कंठातील कोणत्याही अवयवाचे सहाय्य न घेता होतो, त्या वर्णांना 'स्वर' असे म्हणतात.
मराठी भाषेत अ, आ, इ, ई, उ, ऊ, ऋ, लू, ए, ऐ, ओ, औ असे एकूण बारा स्वर आहेत.
वरील स्वरांचे एकूण तीन प्रकार पडतात.
अ) र्हस्व स्वर,
ब) दीर्घ स्वर,
क) संयुक्त स्वर
2) स्वरादी: ज्याचा उच्चार करण्याआधी स्वर येतो त्यांना स्वरादी असे म्हणतात.
स्वर + आदी – स्वरादी
दोन स्वरादी – अं, अः
स्वरादी मध्ये अनुस्वार व विसर्ग यांचा समावेश होतो.
स्वरादीचे एकूण तीन भाग पडतात: अनुस्वार, अनुनासिक, विसर्ग
3) अनुस्वार: स्वरावर किंवा अक्षरावर मागाहून स्वार होणारा वर्ण किंवा स्वरानंतर होणारा उच्चार म्हणजे अनुस्वार होय. जेव्हा हा उच्चार स्पष्ट व खणखणीत होतो तेव्हा त्याला अनुस्वार असे म्हणतात.
उदा. गंगा, चंचल इत्यादी.
4) व्यंजन: ज्याचा उच्चार करतांना जिभेचा कंठ, टाळू, मुर्धा, दात, ओठ, या अवयवांशी स्पर्श होतो त्यांना व्यंजन असे म्हणतात.
एकुण ३४ व्यंजने आहेत.
व्यंजनाचे पाच प्रकारात वर्णन केले जाते.
स्पर्श व्यंजन (25)
अर्धस्वर व्यंजन (4)
उष्मा, घर्षक व्यंजन (3)
महाप्राण व्यंजन (1)
स्वतंत्र व्यंजन (1)
स्वर Question 3:
संयुक्त नसणारा स्वर सांगा.
Answer (Detailed Solution Below)
स्वर Question 3 Detailed Solution
- जे वर्ण उच्चारतांंना दुसर्या वर्णाची मदत घ्यावी लागत नाही ते स्वर. स्वर म्हणजे सूर.
- ते स्वर म्हणजे अ, आ, इ, ई, उ, ऊ, ऋ, लृ, ए, ऐ, ओ, औ
- संयुक्त स्वर- दोन स्वरांच्या जुळणीने तयार होतात.
- उदा. ऐ, ए, ओ, औ.
अशाप्रकारे प्रस्तुत पर्यायांपैकी संयुक्त नसणारा स्वर 'अ' हा आहे.