കേന്ദ്ര ബജറ്റ് തയ്യാറാക്കുന്നതിനും പാർലമെന്റിൽ അവതരിപ്പിക്കുന്നതിനും, ഇനിപ്പറയുന്നവയിൽ ആർക്കാണ്  ഉത്തരവാദിത്വമുള്ളത്?

ശരിയായ ഉത്തരം സാമ്പത്തിക കാര്യ വകുപ്പാണ് .

• കേന്ദ്ര ബജറ്റ് :
  • ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയിലെ അനുഛേദം 112 'ധനകാര്യ പ്രസ്താവന ' എന്ന പദത്തെ കേന്ദ്ര ബജറ്റ് എന്നും നിർവചിക്കുന്നു.
  • ആ പ്രത്യേക വർഷത്തേക്കുള്ള സർക്കാരിൻറെ കണക്കാക്കിയ വരുമാനത്തിന്റെയും ചെലവുകളുടെയും പ്രസ്താവനയാണിത്.
  • ഫെബ്രുവരി അവസാന ദിവസത്തിനുപകരം ഫെബ്രുവരി 1 നാണ് ഇത് ഇപ്പോൾ അവതരിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്, അതിനാൽ ബജറ്റ് വ്യവസ്ഥകൾ നടപ്പാക്കാൻ മതിയായ സമയം ഉണ്ട്.
  • 2017 മുതൽ റെയിൽവേ ബജറ്റ് കേന്ദ്ര ബജറ്റുമായി ലയിപ്പിച്ചു.
  • ബജറ്റിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം ധനകാര്യ മന്ത്രാലയത്തിലെ സാമ്പത്തിക കാര്യ വകുപ്പിന്റെ ബജറ്റ് വിഭാഗത്തിന് നൽകിയിട്ടുണ്ട്.
• സാമ്പത്തിക കാര്യ വകുപ്പ് :
  • സാമ്പത്തികം കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള   ആഭ്യന്തരവും അന്തർദ്ദേശീയവുമായ വശങ്ങളെ സ്വാധീനിക്കുന്ന, കേന്ദ്ര സർക്കാരിന്റെ സാമ്പത്തിക നയങ്ങളും പരിപാടികളും രൂപപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള നോഡൽ ഏജൻസിയാണിത്.
  • വകുപ്പിന്റെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ചുമതല കേന്ദ്ര ബജറ്റ് തയ്യാറാക്കലാണ്.

• റവന്യൂ വകുപ്പ്:
  • പ്രത്യക്ഷ, പരോക്ഷ കേന്ദ്ര നികുതികളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാര്യങ്ങൾ ഈ വകുപ്പ് പരിശോധിക്കുന്നു .
  • സെൻട്രൽ ബോർഡ് ഓഫ് ഡയറക്ട് ടാക്സ് (CBDT) , സെൻട്രൽ ബോർഡ് ഓഫ് ഇൻ ഡയറക്റ്റ് ടാക്സ് ആൻഡ് കസ്റ്റംസ് (CBIC) എന്നിവ റവന്യൂ വകുപ്പിന്റെ മേൽനോട്ടത്തിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്.
• ധനകാര്യ സേവന വകുപ്പ് :
  • ബാങ്കുകൾ, ഇൻഷുറൻസ് കമ്പനികൾ തുടങ്ങിയ സ്ഥാപനങ്ങൾ നൽകുന്ന സാമ്പത്തിക സേവനങ്ങൾ, ധനകാര്യ സേവന വകുപ്പിന് കീഴിലാണ്.
  • ധനകാര്യ സേവന വകുപ്പിന്റെ മേൽനോട്ടത്തിലാണ് പെൻഷൻ ഫണ്ട് റെഗുലേറ്ററി ആൻഡ് ഡവലപ്മെന്റ് അതോറിറ്റി (PFRDA) പ്രവർത്തിക്കുന്നത്.
• ധനവ്യയ വകുപ്പ്:
  • പൊതു ധനകാര്യ നിർവഹണ സംവിധാനത്തിന്റെ  (PFMS) മേൽനോട്ടം വഹിക്കുന്നതിനുള്ള നോഡൽ ഏജൻസിയാണ് ഇത്.
  • ഫരീദാബാദിലെ നാഷണൽ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഫിനാൻഷ്യൽ മാനേജ്‌മെന്റ് (NIFM) ധനവ്യയ  വകുപ്പിന്റെ ഭരണ നിയന്ത്രണത്തിലാണ്.

• മുകളിൽ സൂചിപ്പിച്ച എല്ലാ വകുപ്പുകളും ഇന്ത്യൻ സർക്കാരിന്റെ ധനമന്ത്രാലയത്തിന്റെ കീഴിലാണ്.