_________वगळता खालील सर्व बाबींमध्ये भारत आणि अमेरिकेची संघराज्य प्रणाली भिन्न आहे.

This question was previously asked in
UPSC CAPF Previous Year Paper 2(Held on: 12 Aug 2018)
View all UPSC CAPF AC Papers >
  1. वरिष्ठ सभागृहात राज्यांचे समान प्रतिनिधित्व
  2. दुहेरी नागरिकत्व
  3. न्यायालयांची दुहेरी प्रणाली, एकमेकांपासून विभक्त 
  4. दुहेरी शासन

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : दुहेरी शासन
Free
UPSC CSE 2025: GS Paper 1 - Mini Live Test
30 Qs. 60 Marks 35 Mins

Detailed Solution

Download Solution PDF

योग्य उत्तर दुहेरी शासन हे आहे.

  • दुहेरी शासन हे भारत आणि अमेरिका या दोन्हीमध्ये आढळते. त्यामुळे दोन्ही देशांमध्ये हे समान आहे. म्हणून पर्याय 4 योग्य आहे.
  • भारतात राज्यांना लोकसंख्येच्या प्रमाणात प्रतिनिधित्व असते. यूएसए मध्ये सर्व राज्यांना समान प्रतिनिधित्व असते म्हणून दोन्ही भिन्न आहेत.
  • दुहेरी नागरिकत्व भारतात नाही पण अमेरिकेत दिले जाते.
  • दोन्ही देशांमध्ये राज्य आणि केंद्र पातळीवर दुहेरी न्यायालये आढळतात परंतु भारतात न्यायालये एकात्मिक आहेत. उच्च न्यायालय सर्वोच्च न्यायालयाशी एकात्मिक आहे तर अमेरिकेत दोन्ही न्यायालये वेगळी आहेत.

फेडरेशन’ हा शब्द ‘फोएडस’ या लॅटिन शब्दापासून आला आहे, ज्याचा अर्थ

  • ‘तह’ किंवा ‘करार’.
    • अशाप्रकारे, संघराज्य हे एक नवीन राज्य (राजकीय प्रणाली) आहे जे विभिन्न घटकांमधील तहाद्वारे किंवा कराराद्वारे तयार होते.
    • संघराज्यचे घटक विविध नावांनी ओळखले जातात जसे
      • स्टेट्स (यूएस मध्ये) किंवा
      • कँटाॅन्स (स्वित्झर्लंडमध्ये) किंवा
      • प्रोव्हीन्सेस (कॅनडामध्ये) किंवा
      • रिपब्लिक्स (रशियामध्ये)

"भारत आणि अमेरिकेची संघराज्य प्रणाली _______ वगळता खालील सर्व बाबतीत भिन्न आहे. याचा अर्थ असा आहे की या प्रश्नात भारतीय आणि अमेरिकन संघराज्य प्रणालीमधील समानता विचारली गेली आहे.

अमेरिका व भारत संघराज्य प्रणाली:

वैशिष्ट्य

भारत

अमेरिका

राज्यघटनेची कठोरता

दुरुस्त करण्यासाठी फार कठोर नाही

अत्यंत कठोर, म्हणजेच अमेरिकन घटनेत फक्त 27 वेळा सुधारणा करण्यात आल्या आहेत.

शासनाची रचना

संसदीय

अध्यक्षीय

वरिष्ठ सभागृहात राज्यांचे प्रतिनिधित्व राज्यानुसार वेगवेगळे समान प्रतिनिधित्व

न्यायव्यवस्था

न्यायालयांची दुहेरी प्रणाली

न्यायालयांची संघराज्य प्रणाली

नागरिकत्व

एकल नागरिकत्व

दुहेरी नागरिकत्व

शासन

दुहेरी शासन

दुहेरी शासन

Latest UPSC CAPF AC Updates

Last updated on Jun 26, 2025

->The UPSC CAPF AC Marks is out on the official website. 

-> The Union Public Service Commission (UPSC) has released the notification for the CAPF Assistant Commandants Examination 2025. This examination aims to recruit Assistant Commandants (Group A) in various forces, including the BSF, CRPF, CISF, ITBP, and SSB. 

->The UPSC CAPF AC Notification 2025 has been released for 357 vacancies.

-> The selection process comprises of a Written Exam, Physical Test, and Interview/Personality Test.  

-> Candidates must attempt the UPSC CAPF AC Mock Tests and UPSC CAPF AC Previous Year Papers for better preparation.

More Basics of Constitution Questions

More Polity Questions

Hot Links: teen patti - 3patti cards game downloadable content teen patti game paisa wala teen patti chart teen patti all game