Odia MCQ Quiz - Objective Question with Answer for Odia - Download Free PDF

 Key Points

• "ଅମୃତର ସନ୍ତାନ" ଗୋପୀନାଥ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ ଉପନ୍ୟାସ ଥିଲା ଯାହା ୧୯୪୭ ମସିହାରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା।
• ଏହାକୁ କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମିର ୧୯୫୫ ବର୍ଷର ପୁରସ୍କାର ମିଳିଥିଲା।

ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ହେଉଛି ଡାଲଖାଈ ।

Key Points

•  "ଡାଲଖାଈ" ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସଙ୍କ ରଚନା ନୁହେଁ। ଏହା ଭୀମଭୋଇଙ୍କର କାବ୍ୟ।
• ଅନ୍ୟ ସବୁ କାବ୍ୟଗୁଡିକ, ଯେପରିକି "ପ୍ରେମ ସୁଧମ୍ବୁଧା", "ନିତ୍ୟାଚାର ଦିକ୍ଷା ସହିତ ଉପାସନା ବିଧି", ଏବଂ "ଉପସନା ଶତକ" ସବୁ ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସଙ୍କର ରଚନା।

ସଠୁକ୍ ଉତ୍ତର ହେଉଛି ମନୁସଭାମଣ୍ଡଳ ।

Key Points

•  "ମନୁସଭାମଣ୍ଡଳ" ଗୋପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜଙ୍କ ରଚନା ନୁହେଁ।
• ଏହା ଭୀମ ଭୋଇଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲେଖିତ କାବ୍ୟ।
• ଅନ୍ୟ ସବୁ କାବ୍ୟଗୁଡିକ, ଯେପରିକି "ଭାଗବତ ଟୁଙ୍ଗୀରେ ସନ୍ଧ୍ୟା", "ବାଇ ମାହାନ୍ତି ପାଞ୍ଜି", ଏବଂ "ଦୁନିଆର ହାଲଚାଲ" ସବୁ ଗୋପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜଙ୍କର ରଚନା।

ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ହେଉଛି ସୁନାବୋହୂ ।

Key Points

• "ସୁନାବୋହୂ" ଫକୀର ମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କର କାବ୍ୟ।
• ଅନ୍ୟ ସବୁ କାବ୍ୟଗୁଡିକ "ରସରକେଲି", "ବ୍ରହ୍ମ ନିରୂପଣ ଗୀତା" ଏବଂ "ଆଦିଅନ୍ତ ଗୀତା" ସବୁ ଭୀମ ଭୋଇଙ୍କର କାବ୍ୟର ଅଂଶ ଉଦୃତ କରାଯାଇଛି।

ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ହେଉଛି ପେଟେଣ୍ଟ ମେଡିସିନ ।

Key Points

• "ପେଟେଣ୍ଟ ମେଡିସିନ" ଏକ ରଚନା ଯାହା ଫକୀର ମୋହନ ସେନାପତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲେଖିତ।
• ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରମୁଖ କବି ଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କର କାବ୍ୟଗୁଡିକ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟରେ ଅପୂର୍ବ ଯୋଗଦାନ କରିଛି। ସେ ତାଙ୍କର କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ଓ କାବ୍ୟକୃତିରେ ଅନେକ ପ୍ରମୁଖ କାବ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି।
• ଯେଉଁଥିରେ "ସୁଭଦ୍ରା ପରିଣୟ", "ଛାନ୍ଦଭୂଷଣ ଆଦିବ୍ୟାସ", "ରସପଞ୍ଚକ" ଯେପରି ଗଳ୍ପଗୁଡିକ ଶାମିଳ।
• "ପେଟେଣ୍ଟ ମେଡିସିନ" ଏହି ଅନ୍ୟ କାବ୍ୟଗୁଡିକର ଅଂଶ ନୁହେଁ।

ଡେଗେଇବ କ୍ରିୟାଟି ବିଶେଷଣ ପଦ l

ବିଶେଷଣ: ବିଶେଷଣ ହେଉଛି ଏକ ଶବ୍ଦ ଯାହା ସଂଜ୍ଞା ବା ସର୍ବନାମ ର ବର୍ଣ୍ଣନା କରେ |

ବିଶେଷ୍ୟ: ବିଶେଷ୍ୟ ଯେଉଁ ସଂଜ୍ଞା ବା ସର୍ବନାମ ର ବିଶେଷତା କହେ ତାହା ବିଶେଷ୍ୟ l ବିଶେଷ୍ୟ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ସଂଜ୍ଞା ବା କ୍ରିୟା ରୂପରେ ଥାଏ l

• ସଂଜ୍ଞା ରୂପେ ଥାଏ ଏହାକୁ ସଂଜ୍ଞା ବିଶେଷଣ କୁହ ଯାଏ l
• ଯେବେ ଏହା କ୍ରିୟା ରୂପରେ ଥାଏ ଏହାକୁ କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ କୁହ ଯାଏ l

କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ: ଶବ୍ଦ ଯାହା କ୍ରିୟାର ବିଶେଷତାର ବୋଧ କରାଏ ସେ ଶବ୍ଦ ହେଉଛି କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ l ଅନ୍ୟ ଶବ୍ଦରେ ଯେଉଁ ଶବ୍ଦ ଦ୍ୱାରା କ୍ରିୟାର ବିଶେଷତ୍ୱ ଜଣା ପଡିଥାଏ ସେହି ଶବ୍ଦକୁ ଆମେ କ୍ରିୟା ବିଶେଷଣ କହୁ l

NOTE: ଡେଗେଇବ କ୍ରିୟାଟି ଗୋଟିଏ ବିଶେଷଣ ପଦ l

ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ହେଉଛି: ବିକଳ୍ପ 1​) ଦୁର୍ବୃତ୍ତ .

Key Points

• ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦକୋଷରେ ଅର୍ଥ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ବର୍ଣ୍ଣ ବା ବର୍ଣ୍ଣ ସମଷ୍ଟିକୁ ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ।  
• କାଳ କାଳ ଧରି ବିଭିନ୍ନ ଶବ୍ଦ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ଓ ପ୍ରଚଳିତ ହୋଇଆସୁଛି।
• ଏହି ଉଦ୍ଧୃତ ଶବ୍ଦାବଳୀର ଶୁଦ୍ଧତାକୁ ବଜାୟ ରଖିବା ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ଅଟେ।

ଯଥାର୍ଥତା:

• ସାଧାରଣତଃ କହିବା ଓ ଲେଖିବାବେଳେ ମନୁଷ୍ୟ ଜନିତ କିଛିଟା ଭୁଲ୍ ହେଇଯାଇଥାଏ 'ଉଚ୍ଚାରଣଗତ' ହେଉ କିମ୍ବା 'ଲିଖିତଜନିତ' ହେଉ।
• ଲିଖନ ସମୟରେ 'ମାତ୍ରାଜନିତ' ହେଉ ବା 'ବନାନଜନିତ' ବା 'ବ୍ୟାକରଣଜନିତ' ଭୁଲ୍ ଯୋଗୁଁ ଶୁଦ୍ଧ ଶବ୍ଦଟି ଅଶୁଦ୍ଧ ହୋଇଯାଏ।
• ତେଣୁ ସଠିକ ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର ନିମିତ୍ତ ସାବଧାନତା ଅବଲମ୍ବନ କରିବା ଅବାଞ୍ଛନିୟ।
• ଏଠାରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ବିକଳ୍ପଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରୁ 'ବିଶେଷ୍ୟଜନିତ' ଶୁଦ୍ଧତା ହେତୁ 'ଦୁର୍ବୃତ୍ତ ' ହିଁ କେବଳ ମାତ୍ର ଶୁଦ୍ଧ ଶବ୍ଦ। 
• ଓଡ଼ିଆ ବ୍ୟାକରଣ ଅନୁସାରେ 'ଦୁର୍ବୃତ୍ତ' ଶବ୍ଦଟି ଶିଷ୍ଟପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବହାର ଦେଖେଇବା ଗୁଣର ନାମକୁ ବୁଝାଉଥିବା ହେତୁ ଏହା ଏକ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ ଅଟେ। ​​​

Additional Information 

• ଅନ୍ୟ ବିକଳ୍ପଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ବିଶେଷ୍ୟଜନିତ ଅଶୁଦ୍ଧ। 
• ନିମିଳିତ- ଅଶୁଦ୍ଧ ଶବ୍ଦଟିର ସଂଶୋଧିତ ରୂପ: ନିମୀଳିତ। 
• ଦୁରୀଭୂତ- ଅଶୁଦ୍ଧ ଶବ୍ଦଟିର ସଂଶୋଧିତ ରୂପ: ଦୂରୀଭୂତ।
• ଅକ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ- ଅଶୁଦ୍ଧ ଶବ୍ଦଟିର ସଂଶୋଧିତ ରୂପ: ଅକ୍ଷୁଣ୍ଣ।

ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ହେଉଛି-ମୂର୍ଦ୍ଧ​ଣ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣ  

Key Points

• ଓଡିଆ ଭାଷାରେ ଲେଖାପଢା ପାଇଁ ଅଣଚାଶଟି ବର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି । ଯଥା-  ଅ, ଆ, ଇ, ଈ, ଉ, ଊ, ଋ, ଏ, ଐ, କ, ଖ, ଗ, ଘ, ଙ, ଚ, ଛ, ଜ, ଝ, ଞ, ଟ, ଠ, ଡ, ଢ, ଣ, ତ, ଥ, ଦ, ଧ, ନ, ପ, ଫ, ବ, ଭ, ମ, ଯ, ୟ, ର, ଳ, ଲ, ୱ, ଶ, ଷ, ସ, ହ, ଅନୁସ୍ବାର, ବିସର୍ଗ, ଚନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ।
• ଓଡିଆରେ ବ୍ୟବହୃତ ବର୍ଣ୍ଣମାନଙ୍କୁ ଦୁଇଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ । ଯଥା- ସ୍ବରବର୍ଣ୍ଣ ଓ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ।
• ଅନ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣର ସାହାଯ୍ୟ ନନେଇ ଉଚ୍ଚାରିତ ହେଉଥିବା ବର୍ଣ୍ଣମାନଙ୍କୁ ସ୍ବରବର୍ଣ୍ଣ କୁହାଯାଏ । ଓଡିଆ ଭାଷାରେ ସ୍ବରବର୍ଣ୍ଣ ଏଗାରଟି । ଯଥା- ଅ, ଆ, ଇ, ଈ, ଉ, ଊ, ଋ, ଏ, ଐ, ଓ, ଔ ।
• ଯେଉଁ ବର୍ଣ୍ଣଗୁଡିକ ସ୍ବରବର୍ଣ୍ଣ ସାହାଯ୍ୟ ବିନା ଉଚ୍ଚାରିତ ହୋଇପାରନ୍ତି ନାହିଁ, ସେମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ କୁହାଯାଏ । ଅର୍ଥାତ ସ୍ବର ସହିତ ଯୁକ୍ତ ହେଲେ ବ୍ୟଞ୍ଜନବର୍ଣ୍ଣ ଗୁଡିକ ଉଚ୍ଚାରିତ ହୁଅନ୍ତି ।
• ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟା ଅଠତିରିଶିଟି । ଯଥା- କ, ଖ, ଗ, ଘ, ଙ, ଚ, ଛ, ଜ, ଝ, ଞ, ଟ, ଠ, ଡ, ଢ, ଣ, ତ, ଥ, ଦ, ଧ, ନ, ପ, ଫ, ବ, ଭ, ମ, ଯ, ୟ, ର, ଳ, ଲ, ୱ, ଶ, ଷ, ସ, ହ, ଅନୁସ୍ବାର, ବିସର୍ଗ, ଚନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ।

ଯଥାର୍ଥତା:

• ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କ୍ ଠାରୁ ମ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଚିଶଟି ସ୍ପର୍ଶବର୍ଣ୍ଣ । ଏଗୁଡିକର ଉଚ୍ଚାରଣ ସମୟରେ ଜ୍ବିହାର ଅଗ୍ର, ମଧ୍ୟ ବା ମୂଳର ସାହାଯ୍ୟ ନେଇ କଣ୍ଠ, ତାଳୁ, ମୂର୍ଦ୍ଧା, ଦନ୍ତ ଓ ଓଷ୍ଠାଦିକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ ।
• ଏହି ସ୍ପର୍ଶବର୍ଣ୍ଣଗୁଡିକ ପାଞ୍ଚଟି ବର୍ଗ ବା ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିବାରୁ ବର୍ଗ୍ୟବର୍ଣ୍ଣ ନାମରେ ପରିଚିତ । ଯ ଠାରୁ ଚନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତେର ଅବର୍ଗ୍ୟ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ।  
• ବର୍ଗ୍ୟବ୍ୟଞ୍ଜନର ବିଭାଗୀକରଣ-
• କ ବର୍ଗ-            କ୍,ଖ୍, ଗ୍, ଘ୍, ଙ୍-         କଣ୍ଠ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣ
• ଚ ବର୍ଗ-            ଚ୍, ଛ୍, ଜ୍, ଝ୍, ଞ୍-         ତାଲବ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣ
• ଟ ବର୍ଗ-            ଟ୍, ଠ୍, ଡ୍, ଢ୍, ଣ୍-         ମୂର୍ଦ୍ଧନ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣ
• ତ ବର୍ଗ-            ତ୍, ଥ୍, ଦ୍, ଧ୍, ନ୍-         ଦନ୍ତ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣ
• ପ ବର୍ଗ-            ପ୍, ଫ୍, ବ୍, ଭ୍, ମ୍-        ଓଷ୍ଠ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣ
• ତେଣୁ ଠ ହେଉଛି ମୂର୍ଦ୍ଧନ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣ ।

ସଠିକ ଉତ୍ତର ହେଉଛି "ପରଭୃତ"।

Key Points

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାଷାରେ ଏକାଧିକ ଶବ୍ଦ ଗୋଟିଏ ଅର୍ଥକୁ ବୁଝାଇଥାଏ।
• ଏ ପ୍ରକାର ଶବ୍ଦମାନଙ୍କୁ 'ପ୍ରତିଶବ୍ଦ' ବା 'ପଯ୍ୟାର୍ୟବାଚକ ଶବ୍ଦ' କୁହାଯାଏ।

​ଯଥାର୍ଥତା:

• ଆମ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦର ପ୍ରତିଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ସମକକ୍ଷ ଓ ସମର୍ଥକ ଭାବରେ ଦୈନଦିନ ଜୀବନରେ ପ୍ରଚଳିତ ଓ ବ୍ୟବହୃତ।
• ଏଠାରେ 'କାଉ' ର ପ୍ରତିଶବ୍ଦଟି ହେଉଛି 'ପରଭୃତ'; କାରଣ ଓଡ଼ିଆ ଅଭିଧାନରେ 'ପରଭୃତ' ଶବ୍ଦଟି 'ପର/ଅନ୍ୟକୁ ପାଳନ କରେ ଯିଏ' ଅର୍ଥକୁ ସୂଚିତ କରେ। 
• ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପଞ୍ଚତନ୍ତ୍ର ଗଳ୍ପ ସମୂହ ଅନୁସାରେ, ଯେତେବେଳେ କୋଇଲି, କାଉର ବସାରେ ତା ଅଣ୍ଡାଟିକୁ ଛାଡିଯାଏ, ଅଜାଣତରେ କାଉ ନିଜ ଅଣ୍ଡାଟି ସହ କୋଇଲିର ଅଣ୍ଡାଟିର ମଧ୍ୟ ଯତ୍ନ ନେଇଥାଏ ଓ ଅଣ୍ଡାଟି ଫୁଟିବା ପରେ କୋଇଲି ଛୁଆଟିକୁ ସଯତ୍ନ ରେ ପାଳନ କରିଥାଏ। ତେଣୁ କାଉ 'ପରଭୃତ' ନାମରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ।
• 'କାଉ' ର ଅନ୍ୟ ପ୍ରତିଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ହେଲା - କୁଆ, କାକ, ଘୁକାରି, ଧୂଳିଜଂଘ, ବାୟସ, ଇତ୍ୟାଦି।

 Additional Information

• ଅନ୍ୟ ବିକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ଯେପରି ପୁରନ୍ଦର - ଇନ୍ଦ୍ରର, ନଗ - ପର୍ବତର ଓ ଖଗ - ପକ୍ଷୀର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ଅଟେ।

Mistake Points

•  ଏହି ପ୍ରଶ୍ନଟି ଗତବର୍ଷର ପ୍ରଶ୍ନପତ୍ରରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ଅଟେ ଏବଂ ଏହାର ସମାଧାନ କେବଳ ମାତ୍ର ଦତ୍ତ ଉତ୍ତରାବଳୀ ଅନୁସାରେ ଲେଖାହୋଇଛି।  

• ପରସ୍ପର ସମ୍ବନ୍ଧ ଥିବା ଦୁଇ ବା ତତୋଧିକ ପଦକୁ ଏକ ପଦରେ ପରିଣତ କରିବାର ନାମ ହେଉଛି ସମାସ।
• ସମାସରେ ପଦଗୁଡ଼ିକ ମିଳିତ ହେବାପରେ ଯେଉଁ ପଦ ସୃଷ୍ଟିହୁଏ ତାହାକୁ ‘ସମସ୍ତପଦ’ କୁହାଯାଏ।
• ସମାସ ଅନ୍ତର୍ଗତ ପଦମାନଙ୍କର ପରସ୍ପର ସମ୍ବନ୍ଧ ଜାଣିବା ପାଇଁ ଯେଉଁ ବାକ୍ୟ ଗଢ଼ାଯାଏ ତାହାକୁ ବ୍ୟାସବାକ୍ୟ / ବିଗ୍ରହବାକ୍ୟ କୁହନ୍ତି।
• ଯେଉଁ ପଦଗୁଡିକର ମିଶ୍ରଣରେ ସମସ୍ତ ପଦ ଗଠିତ ହୁଏ ସେହି ପଦଗୁଡିକୁ ସମସ୍ୟମାନ ପଦ କୁହାଯାଏ।
• ଯଥା: ଶୋକ ରୂପକ ଅଗ୍ନି ମଣିଷ ଶରୀରକୁ କ୍ଷୀଣ କରିଦିଏ - ଶୋକାଗ୍ନି ମଣିଷ ଶରୀରକୁ କ୍ଷୀଣ କରିଦିଏ।
• ବାକ୍ୟରେ ଥିବା ‘ଶୋକ ରୂପକ ଅଗ୍ନି’ ପଦଗୁଡ଼ିକ ମିଶିଯାଇ ‘ଶୋକାଗ୍ନି’ ପଦରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି।
• ବାକ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ପରସ୍ପର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ଏକାଧିକ ପଦକୁ ମିଶାଇ ଦେଇ ଏକପଦରେ ପରିଣତ କରାଯାଇ ପାରୁଛି।
• ଫଳରେ ବାକ୍ୟ ଛୋଟ ହୋଇପାରୁଛି ଓ ଶୁଣିବାକୁ ମଧୁର ହେଉଛି। ବ୍ୟାକରଣ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ‘ସମାସ’ କୁହାଯାଏ।
• ଶୋକ ରୂପକ ଅଗ୍ନି = ଶୋକାଗ୍ନି। ଏଠାରେ 'ଶୋକାଗ୍ନି' ହେଉଛି ‘ସମସ୍ତପଦ’।
• ‘ଶୋକ’ ହେଉଛି ପୂର୍ବପଦ ଓ ‘ଅଗ୍ନି’ ହେଉଛି ‘ପରପଦ’ ବା ‘ଉତ୍ତର ପଦ’।
• 'ଶୋକାଗ୍ନି' ସମସ୍ତପଦରେ ‘ଶୋକ’ ଗୋଟିଏ ସମସ୍ୟମାନ ପଦ ଓ ‘ଅଗ୍ନି’ ଆଉ ଏକ ସମସ୍ୟମାନ ପଦ।
• ଏଠାରେ 'ଶୋକ ରୂପକ ଅଗ୍ନି' ହେଉଛି ବିଗ୍ରହବାକ୍ୟ/ବ୍ୟାସବାକ୍ୟ; କାରଣ ଶୋକ ଓ ଅଗ୍ନି ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ବନ୍ଧ ଜାଣିବା ପାଇଁ 'ଶୋକ ରୂପକ ଅଗ୍ନି' ବାକ୍ୟଟିକୁ ଗଢାଯାଇଛି।
• ସମାସର ପ୍ରକାର ଭେଦକୁ ବୁଝିଲେ ଅର୍ଥର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସମାସକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଛଅ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି।
• ଯଥା:-ତତ୍‌ପୁରୁଷ, କର୍ମଧାରୟ, ଦ୍ବିଗୁ, ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବ, ବହୁବ୍ରୀହି ଓ ଅବ୍ୟୟୀଭାବ।

• ବିଶେଷଣ ଓ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦକୁ ନେଇ ଯେଉଁ ସମାସ ଗଠିତ ହୁଏ, ତାହାକୁ ‘କର୍ମଧାରୟ ସମାସ’ କହନ୍ତି।
• ଏହି ସମାସର ସମସ୍ତପଦରେ ପରପଦର ଅର୍ଥର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ରହେ।
• ଯଥା: ନୀଳ ଅଟେ କଇଁ = ନୀଳକଇଁ, ଏଠାରେ ‘ନୀଳ’ ବିଶେଷଣ ପଦ ଓ ‘କଇଁ’ ବିଶେଷ୍ୟ ପଦ।
• ଯେଉଁ କର୍ମଧାରୟ ସମାସର ସମସ୍ତ ପଦରେ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ପଦର ଲୋପ ହୋଇଥାଏ, ତାହାକୁ ‘ମଧ୍ୟପଦଲୋପୀ କର୍ମଧାରୟ ସମାସ’ କହନ୍ତି।
• ଉପରୋକ୍ତ 'ସିଂହାସନ' ସମସ୍ତ ପଦଟିର ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବ୍ୟାସବାକ୍ୟ ହେବ 'ସିଂହ ଚିହ୍ନିତ ଆସନ'।
• କାରଣ 'ସିଂହ ଚିହ୍ନିତ ଆସନ' ବ୍ୟାସବାକ୍ୟଟି  ସିଂହ ଓ ଆସନ ମଧ୍ୟରେ ଉପଯୁକ୍ତ ସମ୍ବନ୍ଧ ସ୍ଥାପନ କରିପାରୁଛି।
• ‘ସିଂହ’ ହେଉଛି ପୂର୍ବପଦ ଓ ‘ଆସନ’ ହେଉଛି ‘ପରପଦ’ ବା ‘ଉତ୍ତର ପଦ’।
• ସମାସ ଗଠନ ପରେ ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା 'ଚିହ୍ନିତ' ପଦଟି ଲୋପ ପାଉଛି।
• ତେଣୁ ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ 'ସିଂହାସନ' ସମସ୍ତ ପଦଟି ‘ମଧ୍ୟପଦଲୋପୀ କର୍ମଧାରୟ ସମାସ’ ହେତୁ ଗଠିତ।

 Additional Information

• ଯାହା ବିଷୟରେ ଉପମା ଅର୍ଥାତ୍ ତୁଳନା ଦିଆଯାଏ ତାକୁ ‘ଉପମେୟ’ କହନ୍ତି। ଏହି ଉପମେୟ ହେଉଛି ପ୍ରକୃତ ବସ୍ତୁ।
• ଉପମେୟ ବା ପ୍ରକୃତ ବସ୍ତୁ ସହିତ ଯାହାର ତୁଳନା କରାଯାଏ ତାକୁ ‘ଉପମାନ’ କହନ୍ତି।
• ସମାସରେ ଉପମେୟ ପୂର୍ବପଦ ଓ ଉପମାନ ପରପଦ ହେଲେ ତାହାକୁ ‘ଉପମିତ କର୍ମଧାରୟ’ ସମାସ କହନ୍ତି।
• ଯଥା: ମୁଖଟି ଚନ୍ଦ୍ର ପରି = ମୁଖଚନ୍ଦ୍ର, ଏଠାରେ ‘ମୁଖ’ ହେଉଛି ‘ଉପମେୟ’ ଓ ‘ଚନ୍ଦ୍ର’ ହେଉଛି 'ଉପମାନ'।
• ଉପମାନ ସହିତ ସାଧାରଣ ଧର୍ମବାଚକ ପଦର ସମାସକୁ ‘ଉପମାନ କର୍ମଧାରୟ’ ସମାସ କୁହାଯାଏ।
• ଯଥା: କାକ ପରି କୃଷ୍ଣ = କାକକୃଷ୍ଣ, ‘କାକ’ ହେଉଛି ଉପମାନ ଓ ‘କୃଷ୍ଣ’ ହେଉଛି ସାଧାରଣ ଧର୍ମ।

Key Points     

• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାଷାରେ ଏକାଧିକ ଶବ୍ଦ ଗୋଟିଏ ଅର୍ଥକୁ ବୁଝାଇଥାଏ।
• ଏ ପ୍ରକାର ଶବ୍ଦମାନଙ୍କୁ 'ପ୍ରତିଶବ୍ଦ' ବା 'ପଯ୍ୟାର୍ୟବାଚକ ଶବ୍ଦ' ବା 'ସମାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ' କୁହାଯାଏ।

• ଆମ ଭାଷାରେ ଏହି  'ପ୍ରତିଶବ୍ଦ' ବା 'ସମାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ' ବା 'ପଯ୍ୟାର୍ୟବାଚକ ଶବ୍ଦ'ଗୁଡ଼ିକ ଦୈନଦିନ ଭାବରେ ପ୍ରଚଳିତ ଓ ବ୍ୟବହୃତ।
• ଏଠାରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ବିକଳ୍ପଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ, ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦକୋଷ ଅନୁଯାୟୀ 'ମୟୂଖ' କହିଲେ 'କିରଣ; ରଶ୍ମି (ମୟ ଧାତୁ+କର୍ତ୍ତୃ - ଊଖ)'।
• ସୁତରାଂ ଏଠାରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ବିକଳ୍ପଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ 'ମୟୂଖ' ଶବ୍ଦଟି 'କିରଣ' ଶବ୍ଦଟିର ଅଭିଧାନିକ ଅର୍ଥକୁ ସୂଚାରୁରୂପେ ପ୍ରତିପାଦନ କରୁଥିବା ହେତୁ ଏହା ସମାର୍ଥବୋଧକ ବା ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚୀ ବା ପ୍ରତିଶବ୍ଦ।  
• 'କିରଣ'ର ଅନ୍ୟ ପ୍ରତିଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ହେଲା : ଆଲୋକ, ଅଂଶୁ, ଦ୍ୟୁତି, ବିଭା, ଦୀପ୍ତି, ରଶ୍ମି ଇତ୍ୟାଦି।

Additional Information     

• ଅନ୍ୟ ବିକଳ୍ପଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ 'ଅୟନ' କହିଲେ 'ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦକ୍ଷିଣ ବା ଉତ୍ତର ଦିଗରେ ରହିବା ସମୟ' ହୋଇଥିବାବେଳେ 'ଅନଙ୍ଗ' 'କାମଦେବ'ର ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚୀ ଓ 'ମାରୁତ' କହିଲେ 'ଘୋଡ଼ାର ପଛଗୋଡ଼ରେ ଥିବା ଗୋଟିଏ ଭଉଁରୀ'। 

2) କଣ୍ଠ୍ୟତାଲବ୍ୟ ସଠିକ୍‍ ଉତ୍ତର

ଯଥାର୍ଥତା :

• ଧ୍ୱନି ଭାଷାର ମୌଖିକ ରୂପ
• ଧ୍ୱନିର ଲିଖିତ ରୂପ ବର୍ଣ୍ଣ
• ଧ୍ୱନି ପରି ବର୍ଣ୍ଣକୁ 2 ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି
• ସ୍ୱରବର୍ଣ୍ଣ ଓ ବ୍ୟଞନ ବର୍ଣ୍ଣ
• ସ୍ୱରବର୍ଣ୍ଣର ସାଂକେତିକ ରୂପକୁ ମାତ୍ରା କୁହାଯାଏ
• ଯେହେତୁ ଏ, ଐ କଣ୍ଠ୍ୟ ଓ ତାଲବ୍ୟ ସ୍ପର୍ଶ କରି ଉଚ୍ଚାରଣ ହୁଏ , ଏସବୁକୁ 2) କଣ୍ଠ୍ୟତାଲବ୍ୟ ସ୍ୱର ବର୍ଣ୍ଣ କୁହାଯାଏ  

Additional Information

• ମାତ୍ରାକୁ କାର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ
• ଅ,ଆ , ଇ ,ଈ ,ଉ ,ଊ , ଏ , ଐ ,ଓ ,ଔ ମୋଟ୍ 11ଟି ସ୍ୱରବର୍ଣ୍ଣ ଅଛି
• ବ୍ୟଞନ ବର୍ଣ୍ଣରେ ମାତ୍ରାର ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ
• ବ୍ୟଞନ ବର୍ଣ୍ଣ 2 ପ୍ରକାରର
• ବର୍ଗ୍ୟ ଓ ଅବର୍ଗ୍ୟ

ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ହେଉଛି- ହାତୀ ।

Key Points

• ସମସ୍ତ ଭାଷାର ଶବ୍ଦ ଭଣ୍ଡାରରେ ଅନେକ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କର ଅର୍ଥ ସମାନ ହୋଇ ରହିଥାଏ । ଅନେକ ଗୁଡିଏ ଶବ୍ଦ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲେ ଏଗୁଡିକୁ ଏକାର୍ଥବୋଧକ ବା ସମାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ ।
• ଓଡିଆ ଭାଷାରେ ଏପରି ଅନେକ ଶବ୍ଦର ନିଦର୍ଶନ ରହିଛି ।
• ଏକାଧିକ ଶବ୍ଦ ଏକ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
• ଏହି ପ୍ରକାର ଶବ୍ଦଗୁଡିକୁ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ବା ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚକ ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ ।

ଯଥାର୍ଥତା:

• କୁଞ୍ଜର ହାତୀର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ଅଟେ ।
• ସେହିପରି ହାତୀର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ହେଉଛି- ହସ୍ତୀ, ଗଜ, ନାଗ, କରୀ, ଦ୍ବିରଦ, ଦ୍ବିପ, ମାତଙ୍ଗ, ବାରଣ, ଦନ୍ତୀ, ମାତଗ, ମାତଙ୍ଗମ, ସାରଙ୍ଗ, ଅନେକପ ।
• ଯେଉଁ ଭାଷା ଯେତିକି ସମୃଦ୍ଧ ଓ ସମ୍ପନ୍ନ, ସେହି ଭାଷାରେ ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚୀ ଶବ୍ଦର ସଂଖ୍ୟା ସେତେ ଅଧିକ ।
• ଓଡିଆର ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚୀ ଶବ୍ଦ ସଂସ୍କୃତ ତତ୍ସମ ଶବ୍ଦ ଅଟେ ।
• ଅମର ସିଂହଙ୍କ ରଚିତ ଅମରକୋଷ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ସହସ୍ର ସହସ୍ର ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚୀ ଶବ୍ଦ ରହିଛି ।

ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ହେଉଛି- ଉଦକ 

Key Points

• ସମସ୍ତ ଭାଷାର ଶବ୍ଦ ଭଣ୍ଡାରରେ ଅନେକ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କର ଅର୍ଥ ସମାନ ହୋଇ ରହିଥାଏ । ଅନେକ ଗୁଡିଏ ଶବ୍ଦ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲେ ଏଗୁଡିକୁ ଏକାର୍ଥବୋଧକ ବା ସମାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ ।
• ଓଡିଆ ଭାଷାରେ ଏପରି ଅନେକ ଶବ୍ଦର ନିଦର୍ଶନ ରହିଛି ।
• ଏକାଧିକ ଶବ୍ଦ ଏକ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
• ଏହି ପ୍ରକାର ଶବ୍ଦଗୁଡିକୁ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ବା ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚକ ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ ।

ଯଥାର୍ଥତା:

• ଉଦକ ଜଳର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ଅଟେ ।
• ସେହିପରି ଜଳର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ହେଉଛି- ସଲିଳ, ଜୀବନ, ତୋୟ, ନୀର, ବାରି, ଅମ୍ବୁ, ପୟଃ ।
• ରସା ହେଉଛି ପୃଥିବୀର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ, କ୍ଷଣଦା ହେଉଛି ରାତ୍ରିର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ଓ ବିଧୁ ହେଉଛି ଚନ୍ଦ୍ରର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ।

ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ହେଉଛି- ବିଟପୀ ।

Key Points

• ସମସ୍ତ ଭାଷାର ଶବ୍ଦ ଭଣ୍ଡାରରେ ଅନେକ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କର ଅର୍ଥ ସମାନ ହୋଇ ରହିଥାଏ । ଅନେକ ଗୁଡିଏ ଶବ୍ଦ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅର୍ଥ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିଲେ ଏଗୁଡିକୁ ଏକାର୍ଥବୋଧକ ବା ସମାର୍ଥବୋଧକ ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ ।
• ଓଡିଆ ଭାଷାରେ ଏପରି ଅନେକ ଶବ୍ଦର ନିଦର୍ଶନ ରହିଛି ।
• ଏକାଧିକ ଶବ୍ଦ ଏକ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
• ଏହି ପ୍ରକାର ଶବ୍ଦଗୁଡିକୁ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ବା ପର୍ଯ୍ୟାୟବାଚକ ଶବ୍ଦ କୁହାଯାଏ ।

ଯଥାର୍ଥତା:

• ବିଟପୀ ବୃକ୍ଷର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ଅଟେ ।
• ସେହିପରି ବୃକ୍ଷର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ହେଉଛି- ତରୁ, ଦ୍ରୁମ, ପାଦପ ।
• ଅର୍ଣ୍ଣବ ହେଉଛି ସମୁଦ୍ରର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ, ଅରବିନ୍ଦ ହେଉଛି ପଦ୍ମର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ଓ ବିବୁଧ ହେଉଛି ଦେବତାର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ।